Μέλι βελανιδιάς

Έχει λίγο καιρό που μέλι βελανιδιάς έχει μπει στην καθημερινότητά μας. Χρειάστηκε να δημοσιοποιηθεί μια έρευνα, για να διαπιστώσουν όλοι ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερο μέλι. Γευστικό και ωφέλιμο κερδίζει στα... σημεία ακόμη και το γνωστό σε όλο τον κόσμο μέλι μανούκα. Έχει λίγους μήνες που στην Ελλάδα γίνεται προσπάθεια ανάδειξης του μελιού. Ένα από τα μέλια που έχει ελληνική... πιστοποίηση αποτελεί το μέλι βελανιδιάς Έπαινος το οποίο γευστικά θεωρείται από τα καλύτερα του είδους.

Η Χρυσούλα Τανανάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια κι επικεφαλής του Εργαστηρίου Μελισσοκομίας και Σηροτροφίας στο Τμήμα Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ μίλησε στο το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επαγγελματικής Μελισσοκομίας που έγινε στην Αλεξανδρούπολη για την αντιοξειδωτική δράση του μελιού ενάντια στις ελεύθερες ρίζες οι οποίες ενδέχεται να προκαλέσουν εκφυλισμό του κυττάρου και να δημιουργήσουν καρκινικούς όγκους. Ως ισχυρό διατροφικό αντιοξειδωτικό, το μέλι μπορεί να προλάβει ασθένειες. Η αντιβακτηριδιακή δράση του οφείλεται στο υπεροξείδιο του υδρογόνου που δημιουργείται από τη διάσπαση γλυκόζης που περιέχει.

Στο εργαστήριο του ΑΠΘ επέλεξαν, όπως εξήγησε, 48 δείγματα από πεύκο, βελανιδιά, ερείκη, καστανιά, manuka, το οποίο μάλιστα κατέκτησε την παγκόσμια αγορά διαφημιζόμενο για τη βιολογική του δράση. Στην εξέταση της αντιοξειδωτικής τους δράσης αναδείχθηκε ως ισχυρότερο το σκουρόχρωμο μέλι βελανιδιάς, ενώ ακολουθούν το έλατο, το ερείκη, η καστανιά και το πεύκο. Εντοπίστηκε επίσης ότι τα «φημισμένα» λόγω αρώματος μέλια από πορτοκάλι και θυμάρι είναι χαμηλά σε αντιοξειδωτική δράση.

Στην Ελλάδα το μέλι βελανιδιάς είναι γνωστό από τα παλιά. Το συγκεκριμένο μέλι αποτελεί μια από τις τρεις κατηγορίες παραγόμενου μελιού μελιτώματος στην Ελλάδα. Αρκετή ποσότητα δίνουν τα δάση που βρίσκονται στις οροσειρές Ροδόπης και Κερκίνης (Μπέλλες), στην Κεντρική και Νότια Πίνδο, στο Πήλιο και στην Κεντρική Πελοπόννησο (κυρίως στο δάσος της Φολόης). Φυσικά και στο εξωτερικό συναντούμε το μέλι, καθώς σημαντικές ποσότητες παράγουν η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Ολλανδία. Από την άλλη ικανοποιητική, αλλά σαφώς μικρότερη παραγωγή έχουν άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης και της Σκανδιναβίας.

Στην περίπτωση της βελανιδιάς δεν έχουμε παραγωγή μελιτωμάτων από ένα μελιτογόνο έντομο, όπως γίνεται με το πεύκο, αλλά οι αφίδες και τα κοκκοειδή που παρασιτούν είναι πολλά και διαφέρουν από είδος σε είδος και από περιοχή σε περιοχή. Η παραγωγή μελιού Βελανιδιάς δεν επιτυγχάνεται κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα για παράδειγμα μεγάλες ποσότητες βελανιδιάς μπορούν να πάρουν οι μελισσοκόμοι κάθε πέντε χρόνια.

Το μέλι που παράγεται από τη βελανιδιά είναι σκούρου χρώματος (καφέ - μαύρο) και οι μελισσοκόμοι το χαρακτηρίζουν ως μέλι «μελούρα» ή μέλι από δέντρο. Οι αποδόσεις ανά κυψέλη ποικίλουν και μπορεί να φτάσουν σε μια καλή μελισσοκομική χρονιά πάνω από 35 κιλά ανά κυψέλη. Η διάρκεια συλλογής ξεκινά από τον Ιούνιο με μελιτώδεις εκκρίσεις φύλλων της βελανιδιάς και μπορεί να φτάσει έως τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου με μελιτώματα από τα βελανίδια.

Παλιότεροι οι μελισσοκόμοι δεν θεωρούσαν το μέλι βελανιδιάς ως “καλό”, καθώς οι Έλληνες θεωρούν και θεωρούσαν ως καλό μέλι τα ανοιχτόχρωμο. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, το μέλι βελανιδιάς έγινε in και θεωρείται από πολλούς επιτακτική ανάγκη λόγω της μεγάλης ζήτησης. Όσον αφορά τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά διαπιστώθηκε ότι παρουσιάζει υψηλές τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας, οξύτητας και διαστάσης. Το άθροισμα γλυκόζης και φρουκτόζης σε όλες τις περιπτώσεις ανταποκρίνεται στις νομοθετημένες απαιτήσεις των μελιών μελιτώματος. Χαρακτηριστικά χαμηλές είναι οι τιμές της χρωματικής παραμέτρου L με μέσο όρο 31,3 μονάδες CIE. Οι τιμές της παραμέτρου αυτής σχετίζονται με το κατά πόσο το μετρούμενο υλικό είναι μαύρο ή άσπρο, με το L να λαμβάνει αντίστοιχα τιμές 0 έως 100. Οι χαμηλές τιμές αυτής της παραμέτρου αντικατοπτρίζουν με μετρούμενες μονάδες το ιδιαίτερα σκούρο χρώμα του μελιού.

Σήμερα το μέλι βελανιδιάς Έπαινος είναι εξίσου αρεστό στους καταναλωτές, όπως και το μέλι θυμαριού. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να κερδίσει γευστικά τους περισσότερους Έλληνες...